زخم دهان_ تاول دهان_دکتر ساره خلیفه _متخصص بیماریهای دهان،فک و صورت

در این مطلب قصد داریم شما را با "زخم دهان" و دلایل زخم دهان آشنا کنیم. این مقاله را بخوانید و تصاویر انواع زخم‌های دهانی را در انتهای این مطلب مشاهده کنید.

 

تظاهرات پوستی زخم دهان 

گاهی همراه با زخم دهانی علائم دیگری نظیر تب، درد مفاصل و ضعف عضلات نیز وجود دارد. ضایعات پوستی در سراسر سطح بدن یکی از تظاهرات این گروه از بیماری‌هاست. درگیری سایر مخاط‌های بدن از جمله چشم، تناسلی، حلقی، بینی و مقعدی ممکن است همزمان وجود داشته باشند. سایر تظاهرات پوستی زخم دهان شامل:

• ماکول(تغییر رنگ قسمتی از پوست)
• پاپول و پلاک (برجستگی‌های روی پوست که می‌توانند زیر 1cm یا بالای 1cm سایز داشته باشند)
• وزیکول (تاول‌های کوچک زیر 1cm حاوی مایع شفاف)
• بول (تاول‌های بزرگتر از 1cm حاوی مایع شفاف)
• اروژن (از پاره شدن بول یا وزیکول به وجود می‌آید)
• پوسچول (تاول‌های حاوی مایع چرکی با نمای زرد رنگ)

زخم‌های دهانی انواع و دلایل گوناگونی دارند که تنها توسط متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت قابل تشخیص هستند. بدین منظور اگر داخل دهان خود متوجه وجود زخمی شدید، به شما پیشنهاد می‌کنیم با  بهترین دکتر بیماری دهآان در تهران وقت مشاوره‌ای تنظیم کنید و جهت تشخیص و درمان ضایعه اقدام کنید. بهترین دکتر بیماری دهان با تجربه بالایی که در انواع مراجعان خود دارد، به راحتی نوع زخم و نحوه درمان آن را مشخص می‌کند.

 

 

انواع زخم دهان

بیماری‌های زخمی تاولی حفره دهان به دو گروه حاد و مزمن تقسیم می‌شوند. زخم دهان به ضایعه‌ای گفته می‌شود که در داخل دهان می‌تواند هر کدام از بافت‌های لب، گونه،لثه، زبان، کف و سقف دهان را درگیر کند. برای هر فردی که داخل دهان خود زخم و ضایعه‌ای را تجربه می‌کند، می‌تواند با یکی از انواع زیر درگیر باشد:

1. زخم‌های کانکر: اگر خفیف و تا 1 سانتی متر باشند، دو هفته و اگر تا 3 سانت باشند، برای درمان به هفته‌ها زمان احتیاج دارند.

2. زخم‌های سرد: همچون تاول‌های پر از مایع هستند که در ناحیه نزدیک دهان و لب بروز پیدا می‌کنند.

3. زخم لثه: زخم در لثه‌ها می‌تواند به دلایل ویروسی، باکتریایی، عدم مسواک و نخ دندان منظم، ظهور کند.

4. مونونوکلئوز عفونی (مونو): مونونوکلئوز نوعی زخم عفونی است که اغلب در نوجوانان رخ می‌دهد و ممکن است ظاهر بنفش یا صورتی رنگ داشته باشد.

5. کمبود فولات یا کم خونی: کمبود فولات می‌تواند باعث بروز کم خونی و کم خونی، زخم دهان را در پی داشته باشد. این زخم‌ها کوچک و به رنگ‌های سفید، زرد، خاکستری و قرمز هستند.

6. برفک دهانی: برفک نوعی از زخم دهانی است که بیشتر در نوزادان و کودکان دیده می‌شود.

7. لکوپلاکی: لکوپلاکی یک لکه سفید است که در دهان ایجاد شده و بیشتر در افرادی که استعمال دخانیات دارند دیده می‌شود.

8. زخم ناشی از حساسیت یا واکنش به غذا یا دارو

9. زخم به دلیل تروما یا سوختگی

10. زخم ناشی از بیماری‌های طولانی مدت همچون بیماری سلیاک، سرطان دهان و پمفیگوس

عوامل مستعد کننده زخم دهان

شرایطی هستند که ممکن است وجود آن‌ها زمینه ایجاد زخم‌های دهانی را بیش از پیش برای بیمار فراهم کند. شرایطی همچون:

سیستم ایمنی ضعیف

استرس

تغییرات هورمونی

کمبود ویتامین‌ها

استعمال دخانیات

تاول‌ها

دلیل زخم دهان

موارد زیر از جمله دلایلی هستند که باعث ایجاد زخم در دهان می‌شوند:

1. اصلی‌ ترین و شایع‌ ترین دلیل زخم دهان را می‌توان گاز گرفتگی اتفاقی و تصادفی داخل گونه دانست. زخم‌های کانکر از جمله این زخم‌ها هستند.

2. عفونت‌های ویروسی شایع ترین نوع عفونت است که باعث زخم دهان شده و شناخته‌شده‌ترین آن‌ها ویروس هرپس سیمپلکس به شمار می‌آید. علاوه بر هرپس، ویروس مسئول آبله مرغان و زونا هم جزو عفونت‌های ویروسی هستند که ضایعاتی (همچون زخم‌های سرد) را در دهان با خود به همراه می‌آورند.

3. عفونت باکتریایی یکی دیگر از دلایل ایجاد زخم دهان است. این عفونت‌ها به دلیل رشد بیش از حد ارگانیسم‌هایی که به طور معمول در دهان وجود دارند یا تازه وارد می‌شوند، مثل سیفلیس یا سوزاک، بروز پیدا می‌کنند. عفونت‌های باکتریایی ممکن است از دندان‌ها یا لثه‌ها گسترش یابند و باعث التهاب گسترده شوند.

4. تحریک بافت داخلی دهان به دنبال استفاده از  دهانشویه‌های قوی ممکن است زخم را به همراه داشته باشد.

5. سوختگی ناشی از خوردن و تماس با غذای داغ ممکن است در صورتی که شدید باشد، زخم (همچون زخم کانکر) در داخل دهان ایجاد کند.

6. استفاده از تنباکو به دلیل قرار گرفتن دهان در معرض مواد سرطان‌زا و سمی می‌تواند باعث ایجاد زخم دهان شود.

7. فاکتورهای ژنتیکی در برخی از افراد ممکن است باعث بروز زخم‌هایی در دهان باشد.

8. بیماری‌های دستگاه گوارش همچون کرون یا سندرم روده تحریک پذیر (IBS) می‌توانند در دهان زخم ایجاد کنند.

9. تحریک دهان ناشی از یک جسم تیز مانند بریس، نگهدارنده یا دندان مصنوعی می‌تواند زخم داخل دهان را ایجاد کند.

10. خشن و سخت مسواک زدن ممکن است گاهی اوقات زخم در دهان ایجاد کند.

11. وجود بیماری‌های خودایمنی همچون پمفیگوس و لیکن پلان در فرد که یک بیماری التهابی مزمن و غیر مسری است، از جمله دلایل شایع زخم‌های دهانی است.

12. سرطان‌های دهان یا دهان و دندان که رشد و شیوع سلول‌های غیر طبیعی در دهان را به همراه دارد، ضایعاتی را در داخل دهان برای بیمار ایجاد می‌کنند.

13. کمبود ویتامین‌هایی همچون B2، (فولات) B9 و آهن

14. واکنش و عوارض دارویی به داروهایی مانند آنتی بیوتیک‌ها یا کورتیکواستروئیدها

15. عفونت قارچی

16. آسیب‌های ناشی از مسواک زدن اشتباه

17. سوختگی در هنگام خوردن غذا

18. عوارض درمان‌هایی همچون پرتودرمانی یا شیمی درمانی

19. بیماری بهجت (Behcet’s Disease)

این بیماری نخستین بار توسط Hulusi Behcet توضیح داده شد. این بیماری یک اختلال چند سیستمی است و ممکن است تظاهرات متعددی داشته باشد. که با علائم سه‌گانه زخم‌های دهانی، زخم‌های عود کننده تناسلی و درگیری چشمی ظاهر می‌شود.

گاهی در صورت عدم درمان به هنگام اوایل بیماری که با زخم دهان آغاز می‌شود، درگیری چشم می‌تواند موجب نابینایی فرد شود.

پاتوژنز اصلی بیماری مربوط به فعالیت خارج از کنترل نوتروفیل‌ها و فاکتورهای التهابی IL_8 و IL_17 و TNF آلفا است.

بیشترین شیوع بیماری‌ بهجت در افراد 25 تا 40 سال است. در بیش از 50 درصد بیماران ضایعات پوستی بزرگ و پوستچولار (تاول چرکی) بروز می‌کند. 

تست Pathergy برای پوست مثبت است و با کوچکترین تماس سوزن با پوست به صورت زیرجلدی یک تاول جدید تشکیل می‌شود.

بالای  40 درصد از بیماران دچار آرتریت (درد و التهاب مفاصل) می‌شوند، به ویژه در ناحیه زانوها، آرنج، مچ دست‌ها، مچ و قوزک پا.

علاوه بر زخم دهان، مفاصل درگیر، دچار قرمزی و تورم می‌شوند مثل آرتریت روماتوئید، اما درگیری مفاصل کوچک مثل انگشتان رخ نمی‌دهد.

اگر سیستم عصبی درگیر شود می‌تواند باعث سندروم ساقه مغزی و یا علائمی مشابه بیماری ام اس گردد.

ترومبوفلبیت، زخم‌های روده‌ای، ترومبوز وریدی، بیماری کلیوی و قلبی و ریوی، برخی از علائم دیگر هستند.

در کودکان زخم‌های دهانی نسبت به uveitis (التهاب چشمی) شایع‌تر است.

در یکی از گونه‌ها، علائم این بیماری را به اختصار MAGIC نامیده‌اند(Mouth and Genital ulcers with Inflamed Cartilage)

زخم های دهانی بهجت از نظر کلینیکی و نمای هیستولوژی مشابه آفت هستند.

درمان این بیماری به صورت کنترل با داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی بدن است. گاهی زخم دهان منشاء کاملا ساده و موضعی دارد و در دسته زخم‌های تروماتیک قرار می‌گیرد. اما بطور کلی از کنار زخم یا به اصطلاح آفت دهانی که بیش از دو هفته در دهان باقی مانده و بهبود نیافته، نباید ساده گذشت. زخم‌های ماندگار در دهان حتما باید توسط متخصص بررسی شوند.